Γράφει η δικηγόρος Κατερίνα Φραγκάκη
Η επιλογή του νομοθέτη να απλοποιήσει τη διαδικασία κατάσχεσης κινητών και ακινήτων και την προδικασία του πλειστηριασμού τους, έχει ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση της σε σημαντικό βαθμό από την αντίστοιχη διαδικασία επί των ακινήτων. Η μέχρι πρότινος δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία που τηρείτο επί κατασχέσεως και επιπλειστηριασμού ακινήτων απέτρεπε τους δανειστές και δικαιούχους μικρών απαιτήσεων να επιδιώξουν την ικανοποίηση τους με εκπλειστηρίαση κινητών. Αυτό έβλαπτε και τον οφειλέτη, ο οποίος αποστερείτο ακίνητης περιουσίας, αντί κινητού περιουσιακού στοιχείου..
Αξιοσημείωτο είναι ότι συρρικνώθηκε ο κατάλογος ακατάσχετων υπό τη νέα διατύπωση των παρ. 3 και 4 αρθ. 953 ΚΠολΔ. Από την κατάσχεση εξαιρούνται είδη προσωπικής χρήσης του οφειλέτη όπως ρούχα, παπούτσια και σεντόνια. Σε ότι αφορά τα έπιπλα δεν κατάσχονται μόνο εκείνα που είναι απαραίτητα για την διαβίωση του οφειλέτη. Επίσης, δεν κατάσχονται τρόφιμα και καύσιμα για την διαβίωση του οφειλέτη για τρεις μήνες, τα παράσημα και τα αναμνηστικά αντικείμενα, οικογενειακά έγγραφα, βιβλία, μουσικά όργανα και εργαλεία τέχνης. Ακόμη δεν κατάσχονται εργαλεία τα οποία προορίζονται για την άσκηση του επαγγέλματος του οφειλέτη.
Η εγκύκλιος που εξέδωσε χθες η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έρχεται να ερμηνεύσει τις αλλαγές που έγιναν στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας οι οποίες ψηφίσθηκαν το καλοκαίρι του 2015, στο πλαίσιο του τρίτου μνημονίου. Ειδικότερα:
Ι. Χρόνος διενέργειας πλειστηριασμών κινητών και ακινήτων
Υπό το νέο καθεστώς κατάσχεσης και εκπλειστηριασμού κινητών, με την παρ. 2 στοιχείο ε’ του αρθ. 954 ΚΠολΔ διευκρινίζεται ότι η ημέρα του πλειστηριασμού ορίζεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ επτά (7) μήνες από την ημέρα περάτωσης της κατάσχεσης και όχι πάντως μετά την παρέλευση οκτώ (8) μηνών από την ημέρα αυτή. Με τις προγενέστερες διατάξεις οριζόταν ότι ο πλειστηριασμός κινητών δεν μπορεί να γίνει πριν περάσουν δεκαπέντε (15) ημέρες από την ημέρα κατάσχεσης. Οι ως άνω διατάξεις εφαρμόζονται αναλογικά και για την κατάσχεση ακινήτων.
Με τις προγενέστερες διατάξεις οριζόταν ότι ο πλειστηριασμός δεν μπορούσε να γίνει πριν περάσουν (40) σαράντα ημέρες από την ημέρα κατάσχεσης.
Η ανακοπή για την διόρθωση της για τη διόρθωση της έκθεσης κατάσχεσης (περιγραφή κατασχεθέντος, εκτίμηση, τιμή προσφοράς) είναι απαράδεκτη αν δεν κατατεθεί το αργότερο (20) είκοσι μέρες πριν από τον πλειστηριασμό από πέντε που ίσχυε.
Με την 4η παράγραφο της ίδιας διάταξης προβλέπεται ότι η απόφαση με την οποία διορθώνεται η κατασχετήρια έκθεση πρέπει να δημοσιεύεται έως τις 12:00 το μεσημέρι της δεκάτης πριν από τον πλειστηριασμό ημέρας αντί της προηγούμενης ημέρας που ίσχυε και αναρτάται την ίδια ημέρα με επιμέλεια της γραμματείας στην ιστοσελίδα δημοσιεύσεων πλειστηριασμών του Δελτίου Δικαστικών Δημοσιεύσεων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων, χρόνος που κρίνεται επαρκής για τη γνώση της διόρθωσης από τους ενδιαφερόμενους υπερθεματιστές. (https://deltio.tnomik.gr/)
ΙΙ. Προδικασία πλειστηριασμού κινητών
Με το άρθ. 955 ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκε, ρυθμίζεται λεπτομερώς η προδικασία του πλειστηριασμού κινητών πραγμάτων. Λόγω της κατάργησης της περίληψης της κατασχετήριας έκθεσης του αρθ. 960 ΚΠολΔ, και με σκοπό την κάλυψη της ανάγκης δημοσιότητας του πλειστηριασμού, απόσπασμα της κατασχετήριας έκθεσης, το οποίο περιλαμβάνει στοιχεία που υπήρχαν στην καταργηθείσα περίληψη, αναρτάται στην ως άνω ιστοσελίδα. Η προθεσμία για την επίδοση της κατασχετήριας έκθεσης περιορίζεται στις πέντε (5) ημέρες από την κατάσχεση αντί των οκτώ (8) που ίσχυε. Η έκδοση και η ανάρτηση του σχετικού αποσπάσματος πραγματοποιείται από τον αρμόδιο δικαστικό επιμελητή. Για τις προϋποθέσεις και τους όρους ανάρτησης εκδόθηκε σχετικό Π.Δ. 67/2015 (ΦΕΚ Α’ 110/2015).
Κατασχεμένα κινητά πράγματα που μπορεί να υποστούν φθορά
Όσον αφορά τα κατασχεμένα πράγματα που μπορεί, κατά την κρίση του υπαλλήλου του πλειστηριασμού, να υποστούν φθορά, λόγω της κατάργησης της κήρυξης του πλειστηριασμού από κήρυκα, ως θεσμού χωρίς κανένα πρακτικό αποτέλεσμα, προβλέπεται στη διάταξη του άρθ. 962 ΚΠολΔ ότι αυτά πλειστηριάζονται αμέσως και αν ο υπάλληλος του πλειστηριασμού θεωρήσει ότι απαιτείται δημοσιότητα, έχει τη δυνατότητα να προβεί σε κάθε κατάλληλη ενέργεια για την εξασφάλιση δημοσιότητας. Ο κανόνας όμως, λόγω ακριβώς της ιδιάζουσας φύσης των προς πλειστηριασμό κινητών πραγμάτων είναι η έλλειψη δημοσιότητας.
Ζητήματα διαδικασίας κινητών
Ακόμη, με τη διάταξη του άρθ. 965 ΚΠολΔ τροποποιήθηκαν επιμέρους ζητήματα της διαδικασίας. Έτσι, α) κάθε πλειοδότης οφείλει να καταθέτει, σε μετρητά ή με εγγυητική επιστολή τράπεζας, διάρκειας τουλάχιστον ενός μηνός ή με επιταγή που έχει εκδοθεί από τράπεζα ή άλλο πιστωτικό ίδρυμα, εγγυοδοσία ίση προς το τριάντα τοις εκατό (30%) της τιμής της πρώτης προσφοράς (ΚΠολΔ 965 παρ 1 β’). Εννοείται ότι σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγυοδοσίας, θα διενεργηθεί αναπλειστηριασμός για το υπόλοιπο της τιμής της πρώτης προσφοράς (ΚΠολΔ 965 παρ 5). β) Το πλειστηρίασμα καταβάλλεται σε μετρητά ή με επιταγή επίδοσης τράπεζας που λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα (ΚΠολΔ 965 παρ 3) και όχι έκδοσης του υπερθεματιστή.
Τέλος, στη διάταξη του άρθ. 973 ΚΠολΔ επέρχονται τροποποιήσεις για επιμέρους λεπτομέρειες για την περίπτωση κατά την οποία ο πλειστηριασμός δεν έγινε κατά την ημέρα που είχε οριστεί και επισπεύδεται πάλι με δήλωση.
ΙΙΙ. Πλειστηριασμός Ακινήτων
Με τη νέα ρύθμιση για την εισήγηση της αξίας του ακινήτου που κατάσχεται, λαμβάνεται υπόψη η εμπορική αξία τουόπως προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης και όχι η αντικειμενική αξία, όπως όριζε η παλαιότερη διάταξη (ΚΠολΔ 993 παρ 2 γ’). Έτσι, το Π.Δ. 59/2016, το οποίο τέθηκε σε ισχύ από την 1/6/2016, καθορίζει λεπτομερώς τον τρόπο προσδιορισμού της εμπορικής αξίας, η οποία τίθεται ως βάση για τον καθορισμό της εκτίμησης και της τιμής της πρώτης προσφοράς.
Επιδόσεις της κατασχετήριας έκθεσης ακινήτου
Επιπλέον, κατ’ αρθ. 995 ΚΠολΔ, εισάγονται τροποποιήσεις σε σχέση με τις επιδόσεις της κατασχετήριας έκθεσης σε περίπτωση κατάσχεσης ακινήτου, με σημαντική νέα ρύθμιση τη δυνατότητα επίσκεψης από υποψηφίους πλειοδότες του προς πλειστηριασμού ακινήτου. Ειδικότερα, βάσει της παρ. 6, προβλέπεται η δυνατότητα επίσκεψης του κατασχεθέντος ακινήτου, ενώ στην δεύτερη παράγραφο επιδιώκεται, η έναρξη των αποτελεσμάτων της κατάσχεσης ακινήτου αφετηριάζεται στο χρονικό σημείο της σύνταξης της έκθεσης που πιστοποιεί την άρνηση εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση να παραλάβει το αντίγραφο της κατασχετήριας έκθεσης, με την προϋπόθεση, ότι θα ακολουθήσει η επίδοση αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης μέσα σε προθεσμία πέντε ημερών.
Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το αρθ. 998 παρ 2 α’ ΚΠολΔ, μειώνεται ο χρόνος απαγόρευσης διενέργειας του πλειστηριασμού στο χρονικό διάστημα από 1 – 31/8 (προηγουμένως ίσχυε από 1/8 – 15/9).
Αναστολή πλειστηριασμού
Αντιθέτως, στο αρθ. 1000 ΚΠολΔ επιμηκύνεται (από 5 σε 15 ημέρες) η προθεσμία πριν από τον πλειστηριασμό, που μπορεί να ζητηθεί η αναστολή του πλειστηριασμού, ενώ καταργήθηκε η δυνατότητα του δικαστηρίου να ορίσει μικρότερο ποσό (του ¼) για εξαιρετικούς λόγους. Ακόμη, το άρθ. 999 ΚΠολΔ καταργήθηκε, αφού με τη νέα διαδικασία της εκτέλεσης δεν υπάρχει ανάγκη πλέον σύνταξης περίληψης κατασχετήριας έκθεσης και κοινοποίησης της. Ομοίως, καταργήθηκε η ΚΠολΔ 1001 παρ 1, λόγω της κατάργησης του κήρυκα στον πλειστηριασμό, ενώ από τις ρυθμίσεις των άρθρων 1012 και 1015 ΚΠολΔ απαλείφονται οι διατάξεις που αφορούσαν στην περίληψη της κατασχετήριας έκθεσης και τις επιδόσεις της. Για να καλυφθούν οι ανάγκες δημοσιότητας, αντί για περίληψη της κατασχετήριας έκθεσης, επιδίδεται στα ενδιαφερόμενα μέρη αντίγραφο αυτής.
Τύχη επαγγελματικής μίσθωσης
Τέλος, αν το ακίνητο που εκπλειστηριάστηκε ήταν μισθωμένο για την άσκηση σε αυτό επιχείρησης (στην παλιά ΚΠολΔ 1009 γινόταν αναφορά σε γενικώς μισθωμένα), ο υπερθεματιστής έχει δικαίωμα να καταγγείλει τη μίσθωση, οπότε αυτή λύεται μετά την πάροδο διμήνου από την καταγγελία. Στην περίπτωση αυτή η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης εκτελείται κατά του μισθωτή και του ενδεχομένως υπάρχοντος υπομισθωτή, όπως επίσης και κατά οποιουδήποτε αντλεί δικαίωμα από αυτούς ή κατέχει το μισθίο για αυτούς (αρθ. 1 όγδοο παρ 2 του Ν. 4335/2015).
